Wat is Judo?

Judo heeft voor iedereen wat te bieden. Het is een sport, een vechtkunst, een discipline, recreatie, conditietraining, zelfverdediging, en een manier van leven. Een judoka staat stevig in zijn schoenen: letterlijk en figuurlijk.

Judo is een Japanse vechtsport die rond 1882 werd ontworpen door Jigoro Kano en stamt af van de oudere vechtkunst jiu-jitsu. Ju-do staat letterlijk voor 'zachte weg', in de zin van go with the flow. Het woordje do ("weg") is verwant aan tao en betekent zoveel als 'manier' en 'levenswijze'. Een beoefenaar van het judo heet een judoka.

Judo bestaat uit een aantal gevechtstechnieken:

• beenworpen (ashi-waza)
• heupworpen(koshi-waza)
• schouderworpen(kata-waza)
• armworpen (te-waza)
• offerworpen (sutemi-waza)
• houdgrepen (katame-waza)
• armklemmen (kansetsu-waza)
• verwurgingen (shime-waza)

Hiermee kun je een tegenstander beheerst buiten gevecht stellen zonder hem te verwonden. Slaan, stoten en schoppen zijn in de judocompetitie verboden. Gevorderde judoka's krijgen deze technieken wel aangeleerd om de ontstaansgeschiedenis beter te begrijpen.

Op en rond de mat

Judoën doe je in een dojo (oefenzaal) op een tatami (sportmat) zodat je veilig krachtige worpen kunt oefenen. Je leert ook ukemi-waza (valbreken) waardoor je jezelf niet bezeert bij een val.

Judoka's dragen een judogi (judopak), een witte katoenen broek en een jas die door een obi (band) bijeen wordt gehouden. Tijdens wedstrijden worden ook wel gekleurde judopakken gebruikt. Zo kan de scheidsrechter in het heetst van de strijd beter zien welk lichaamsdeel bij welke sporter hoort.

De judoles begint in geknielde houding waarbij de leraar tegenover de rij leerlingen zit. Op het commando rei (groeten) buigen ze ceremonieel naar elkaar om wederzijds respect uit te drukken. Onze visie op de judoles komt tot uiting in de Shi-Han-trainingen.

Judobanden

De kleur van je band geeft aan hoever je gevorderd bent. Een beginner heeft een witte band, waarna geel, oranje, groen, blauw en bruin volgen. Dit zijn de kyu-graden, die van hoog naar laag genummerd zijn — een hoge graad heeft een laag nummer. Voor kinderen en jonge judoka's is er nog een onderverdeling met gekleurde slippen aan de band.

Hierna komen de dan-graden (meestergraden, 'zwarte banden') die juist van laag naar hoog lopen. Dan-graden boven 5e of 6e dan worden meer vanwege verdiensten voor de judosport verstrekt, dan voor buitengewone bekwaamheid. Bij de 6e, 7e en 8e dan is er een roodwitte band, bij de 9e en 10e dan een rode band. De laatste twee dans zijn maar zelden toegekend. Judogrondlegger Kano verkreeg na zijn dood de hoogste graad: de 12e dan, een brede witte band.

Judo als wedstrijdsport

Judo maakt sinds 1964 deel uit van het olympische programma. Hoewel de meeste judoka's recreatiesporters zijn, is er dan ook een levendig wedstrijdcircuit. Om je judotechniek bij te slijpen wordt er in de les veel gespard tijdens de randori (oefengevecht). Dit wedstrijdelement geeft judo een behoorlijk realiteitsgehalte, aangezien je de technieken op volle kracht in een gevechtsituatie kunt toepassen.

Een judogevecht begint staande; de tegenstanders grijpen elkaar bij de kleding en proberen elkaar op de grond te werpen, of, eenmaal op de grond beland, in een houdgreep, armklem of verwurging te nemen. De puntenwaardering bestaat uit ippon (vol punt), waza-ari (half punt), yuko, en koka. De wedstrijd is onmiddellijk beslist als een van de spelers een ippon of twee waza-ari's scoort.

Judo als levensvisie

Jigoro Kano had bij het ontwerpen van judo nadrukkelijk de training van de geest voor ogen. In zijn filosofie staan twee begrippen centraal:

• Maximale efficiëntie (seiryoku zen'yo). Doe alles met optimale inzet van geestelijke en lichamelijke energie. In het judo leer je de kracht van je tegenstander te gebruiken om hem ten val te brengen. In het dagelijks leven is dit 'het ijzer smeden als het heet is': doe de juiste dingen op het juiste moment.
• Wederzijds profijt en welbevinden (jita kyoei). Als judoka dien je respect te hebben voor jezelf en voor anderen. Bij het beoefenen van judo leer je samen te werken om je de technieken eigen te maken. Zonder oefenpartner kun je de sport tenslotte niet leren. Deze opvatting van samenwerkend leren gaat natuurlijk ook op buiten de dojo.

Voor meer achtergrondinformatie over judo verwijzen we je graag door naar de Judo Bond Nederland (nieuw venster).